güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

IEC Nedir?

IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu), 170'den fazla ülkeyi bir araya getiren ve küresel olarak 20.000 uzmanın çalışmalarını koordine eden, küresel, kar amacı gütmeyen bir üyelik kuruluşudur. IEC, tüm elektrik, elektronik ve ilgili teknolojiler için Uluslararası Standartlar hazırlayan ve yayınlayan dünyanın önde gelen kuruluşudur.

IEC 60079-17 | Patlayıcı Ortamlarda Elektrik Tesisatlarının Muayenesi ve Bakımı

ICS Kodu : 29.260.20 Patlayıcı Atmosferlerde Çalışan Elektrik Cihazları
Patlayıcı Ortam - Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı (IEC 60079-17: 2013)

IEC 60079-17, alevlenebilir gazlar, buharlar, sisler, tozlar, elyaflar veya uçuşan parçacıkların tehlikeye sebep olabileceği tehlikeli alanlar içindeki elektrik tesisatlarının muayene ve bakımı ile doğrudan ilgili faktörleri kapsar ve bunlarla ilgili kullanıcılara uygulanır.

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

Exproof Ekipmanlarda Muayene Dereceleri Nelerdir? Muayene Derecesini Kim Belirler?

TS EN 60079-17 Standardına göre genel olarak üç çeşit fenni muayene tipi vardır.
Görsel Muayene Tipi: Patlayıcı ortamlarda elektrik tesisatları sadece görsel olarak (gözle fenni muaeyene) uzaktan ve müdahale edilmeksizin incelenir. Ekipmanların mahfazaları açılmadan ve enerjisi kesilmeden gerçekleştirilen teknik muayenelerdir.

Yakın Muayene Tipi: Genel olarak gözle muayene tipine göre daha yakın incelemelerin gerçekleştirildiği muayene kriterlerine sahiptir. Patlayıcı ortamlarda elektrik tesisatlarının muhtemel ihtiyaç durumunda denetçinin alet ve merdiven kullanarak ekipmanlara yönelik gerçekleştirdiği muayenelerdir.

Detaylı Muayene Tipi: Ayrıntılı bir fenni muayene anlamı taşır. Gözle muayene ve yakından muayene tiplerinden daha farklı olarak patlayıcı ortamlarda bulunan elektrik tesisatlarının mahfazaları açılır ve elektriksel test ekipmanları kullanılarak muhtemel kusurlar tespit edilir.

* Sürekli Muayene Tipi: Patlayıcı ortamlarda elektrik tesisatlarının genel uygunluklarının sürekliliği amacıyla periyodik olarak gerçekleştirilen gözle ve yakın muayenelerin yanı sıra muhtemel ihtiyaç durumunda elektriksel planlı bakımların da dahil olduğu muayenelerdir.

* Muayene derecelerinin belirlenmesi kapsamındaki karar, muayene anında yapılan ön tespit ve incelemelerle exproof ekipmanların emniyetli çalışmasında bir uygunsuzluğun söz konusu olmayacağı şekilde teknik muayene uzmanları tarafından belirllenir. Söz konusu karar, ilgili standartta tanımlanan muayene tiplerine uygun muayene derecesi ile ilişkilidir.

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

TS EN 60079 kapsamında patlayıcı ortamlarda genel proses güvenliğinin sağlanması için exproof ekipmanlar çeşitli koruma yöntemleri ile kullanılabilmektedir. Bu bağlamda başlıca exproof ekipman koruma yöntemlerine göre sekiz grupta incelenir.

TS EN 60079 Elektriksel Exproof Ekipmanlarda Koruma Yöntemleri Nelerdir ?

– TS EN 60079-1 – Alev sızdırmaz mahfaza ile koruma yöntemi: 'd' tipi
– TS EN 60079-2 – Basınçlı mahfaza ile koruma yöntemi: 'p' tipi
– TS EN 60079-5 – Toz doldurma ile koruma yöntemi: 'q' tipi
– TS EN 60079-6 – Yağa daldırma ile koruma yöntemi: 'o' tipi
– TS EN 60079-7 – Artırılmış emniyet ile koruma yöntemi: 'e' tipi
– TS EN 60079-11 – Kendinden emniyetli devreler ile koruma yöntemi: 'i' tipi
– TS EN 60079-15 – Ark önleyici ekipman ile koruma yöntemi: 'n' tipi
– TS EN 60079-18 – Kapsül içine alma yöntemi ile koruma yöntemi: 'm' tipi

Elektriksel Exproof Ekipmanlarda Uygunluk Kontrolleri Nasıl Yapılır?

TS EN 60079–10–1 Tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması (patlayıcı gaz atmosferler)
TS EN 60079–10–2 Tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması (yanıcı toz atmosferler)
TS EN 60079–14 Tehlikeli alanlardaki elektrik tesisatı
TS EN 60079–17 Tehlikeli alanlarda elektrik tesislerinin muayenesi ve bakım
TS EN 60079–19 Patlayıcı ortamlarda kullanılan elektrikli cihazların
tamiri, büyük bakımları ve çalışır duruma getirme standartları referans alınmıştır.

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

Elektriksel Exproof Ekipmanların Muayenesini Kim Yapar ? Exproof Bakım Nasıl Yapılır ?

Kalifiye teknik personel kimdir ?
Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların koruma tiplerini, montaj ilkelerini, tehlikeli saha sınıflandırmasını, IEC 60079-17 Standart kriterlerini, elektrik tesisatları ile ilgili standart yasa ve yönetmeliklere hakim özel eğitimli teknik yetkilidir.

Sorumlu teknik personel kimdir?
Muhtemel patlayıcı ortamlardaki elektrik tesisatları kapsamında geniş bilgilere sahip, prosese hakim ve tehlikeli alanlarda elektrik ekipmanlarının fenni muayenesinden ve teknik emniyetinden sorumlu kalifiye personellerin yönetiminden sorumlu uzman teknik yetkilidir.

Yetkili muayene uzmanı kimdir ?
IEC 60079-17 Standardı kapsamında tarif edilen muayeneler, konu ile ilgili özel eğitimden geçerek belgelendirilmesinin ardından ve yürürlükteki mevzuatlara uygun niteliklerde zone sınıflandırmasının da genel prensipleri konularında tecrübe sahibi kalifiye teknik personel tarafından gerçekleştirilebilir.

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

Elektriksel Exproof Ekipmanların Muayene Yetki Belgesi ve Eğitimi Hakkında

Çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak için alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere, Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 ve Resmi Gazete Sayısı: 28633 ile yürürlüğe giren Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkındaki Yönetmelik Ek 2 kapsamında 'Çalışanların Eğitimi' bölümü yer almaktadır. Söz konusu çalışan eğitimlerinin yanı sıra, exproof ekipmanın fenni muayenesi gerçekleştirecek muayene uzmanlarının RTP (Recognized Training Provider) statüsü ile IECEx tarafından uluslararası tanınır eğitim belgesine sahip olması büyük önem taşımaktadır. Bu tip muayene uzmanı yetkilendirme eğitimleri IECEx kapsamında düzenlenmektedir. Bu bağlamda, IEC 60079-17 eğitimini alan muayene uzmanının uluslararası tanınırlığı da söz konusu olur.

IEC 60079 ve IEC 80079 Kapsamında Başlıca IECEx / ATEX Eğitimleri Nelerdir?

IECEx / ATEX eğitimleri başlıca dört bölüm olarak özetlenebilir.
- Ünite 001 : Patlayıcı ortamda çalışan tüm personelin atex eğitimi (IEC 60079-0)
- Ünite 001-002 : Patlamadan korunma dokümanı pkd hazırlama eğitimi
(IEC 60079-0, IEC 60079-10-1, IEC 60079-10-2, IEC 80079-20)
- Ünite 001-003-004-006 : Ekipman seçim ve montaj ve bakım yapan personel eğitimi
(IEC 60079-0, IEC 60079-10-1, IEC 60079-10-2, IEC 60079-14, IEC 60079-17, IEC 60079-19)
- Ünite 001-007-008 : Exproof ekipman muayene ve bakım yapan denetçi eğitimi
(IEC 60079-0, IEC 60079-10-1, IEC 60079-10-2, IEC 60079-14, IEC 60079-17)

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

Elektriksel Exproof Ekipman Fenni Muayene Kontrol Raporu Nasıl Hazırlanır?

Patlayıcı ortamlarda elektrik tesisatlarının muayene derecesine göre gözle muayene, yakın muayene ve ayrıntılı muayene kriterleri nihai raporda tablo şeklinde gösterilir. Tesisat ve ekipmanlara yönelik yapılan başlıca değerlendirmeler tabloda 'uygundur' , 'uygun değildir' niteliğinde açıklanır. Exproof tesisat ve exproof ekipman fenni muayene kontrol raporunda aşağıdaki gibi çeşitli soruların cevaplanması gereklidir.

- Ekipman bulunduğu bölgenin tehlikeli alan sınıflandırması ve ekipman koruma seviyesi uygunluğu, Ekipman grubu (IIA-propan, IIB-etilen, IIC-hidrojen),
- Gazlar için ekipman sıcaklık sınıfı (T1 – T6 maksimum yüzey sıcaklıkları) doğruluğu,
(T1: 450 C°, T2: 300 C°, T3: 200 C°, T4: 135 C°, T5: 100 C°, T6: 85 C°)
- Ekipman IP koruma seviyesi, devre numaralandırması ve devre etiketlemesi,
- Mahfaza, cam kısımlar ve cam-metal sızdırmazlık contaları ve bileşiklerinin uygunlukları,
- Ekipmanlarda muhtemel hasar veya yetkisiz değişiklik durumu,
- Cıvata, kablo rakoru ve bağlantı körleme elemanları tipleri ve sıkılık kontrolleri,
- Exproof ekipman mahfazasındaki vidalı kapakların emniyete alınmışlığı,
- IP koruma sınıflarına uygun mahfaza su ve toz girişlerinin kontrolleri,
- Elektriksel bağlantıların ve klemenslerin sıkılık kontrolleri, kablo hasarları kontrolü,
- Exproof ekipman ve exproof tesisat muayene formu kapsamında çok sayıda çeşitli fiziksel ve görsel muayene kriterleri kontrol edilerek eksiksiz olarak denetim tamamlanmalıdır.

güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri felsefemizle,
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

Ex-Proof Ekipman Muayenesi Nedir? ATEX Ekipman Periyodik Kontrol Raporu Nedir?

Muhtemel patlayıcı kimyasallarla çalışmaların yapıldığı endüstriyel tesislerde ATEX Tesisat Uygunluk Kontrol Raporu ya da bir diğer ifade ile Exproof Ekipmanların Uygunluk Denetim Raporu, ilgili işletmedeki patlamadan korunma dokümanının hazırlanmasından sonra zone sınıflarının belirlenmesi ile başlar. Bu bağlamda tesis zone sınıflarına göre (risk bölgelerine göre) tüm ekipmanlar için atex fenni muayene raporu düzenlenmelidir. ATEX kapsamında montajı yapılan, kullanılan elektrik ekipmanlarının genel uygunluk kontrolleri IEC 60079-17 kapsamında değerlendirilir. Atex fenni denetim raporunun hazırlanması ile tesis genelinde olası tespit edilen uygunsuzlukların tamamı için gerekli önlemlerin alınması sağlanır.

Exproof Ekipmanların Periyodik Muayene Raporu Geçerlilik Süresi Ne Kadar?

Endüstriyel işletmelerde patlayıcı ortamlarda kullanılan exproof ekipmanlarda kullanım sıklığı ve kullanım şekli başta olmak üzere, proses koşullarına da bağlı çeşitli arızaların meydan gelme olasılığı oldukça yüksektir. Olası arızaların yanı sıra, muhtemel malzeme aşınmaları, ekipmanlarda gerçekleştirilen hatalı bakımlar, çarpma, sürtme vb gibi mekanik zorlamaların etkisi, kullanıcı hataları vd işletme içi potansiyel tehditler de eklendiğinde exproof ekipmanların ve atex kapsamındaki tüm elektrik tesisatlarının fenni muayene ve teknik denetimleri konunun uzmanları tarafından sık periyotlarla yapılmalıdır. IEC 60079-17 Standardı, muayene uzmanının periyodik kontrol kararını esas almaktadır. Ancak, exproof ekipmanların denetimini yapan uzmanın kararının dikkate alınması ilk referans olarak kabul edilse de ex-proof ekipmanların fenni muayenelerinin azami üç yıl sürede periyodik olarak tekrarlanması esastır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanlarının uygunluk kontrolü kapsamında, iş ekipmanının ilk kurulumu dahil olmak üzere ekipmanın türüne göre belirlenen aralıklarla yapılır. Exproof ekipmanların uygunluk kontrolü esnasında, uygunluk belgesi kapsamındaki özelliklerin devam etme durumuna ilişkin TS EN 60079 ve TS EN ISO 80079 standart serileri dikkate alınır.